“Jongeren moeten worden meegenomen in cao onderhandelingen zodat er niet alleen wordt onderhandeld over pensioenen, maar ook over een beter startsalaris”
Casper Cornelisse is de voorzitter van CNV Jongeren, de jongerentak van de vakbond CNV, die zich inzet voor de belangen van jongeren in de politiek, maar ook direct in cao onderhandelingen. “Als blijkt dat de werkgever niet wil bewegen kun je beginnen over een staking.” Klimaat speelt nog geen grote rol binnen cao’s, maar zal wel belangrijker gaan worden volgens Casper: “Ik denk dat het grotere issue is dat klimaatverandering onze economie verandert en daarmee inkomens van mensen beïnvloedt en andere kostenposten van mensen verhoogt.”
Zou je jezelf kunnen voorstellen?
“Mijn naam is Casper Cornelisse, ik ben voorzitter van CNV Jongeren, dat is de jongerentak van de vakbond CNV. Ik ben 26 jaar oud, woon in Haarlem en ben nu een ongeveer een jaar bezig bij CNV. Ik ben bij de vakbond gekomen tijdens corona. Ik werkte met een nul-urencontract en werd op non-actief gezet, dat kan met een nul-urencontract. Ik was nog student en kon daardoor niet goed rondkomen en kreeg ook financiële stress. Een vriend van mij werkte als flitsbezorger en een collega van hem werd aangereden. Je werkt daar met een zzp-constructie, dus dan ben je een eigen ondernemer. Die kon niet meer werken en werd ook dakloos, terwijl zijn werkgever dus niks deed want hij werkte er als zzp’er. Toen kwam hij met het idee om een vakbond op te richten, om zich in te zetten voor andere collega’s die geraakt worden door deze contracten. Dat liet mij zien dat je echt iets kan veranderen aan de rotsituatie waar je in zit. Dus toen heb ik uiteindelijk hiervoor gesolliciteerd nadat ik Politieke Economie had gestudeerd. Samengevat, wat ik belangrijk vind is hoe je een samenleving, een economie, beter maakt voor mensen.”
Je noemt dat een vakbond mensen kan helpen, wat doet CNV Jongeren precies?
“In het algemeen, als vakbond onderhandelen we aan de cao-tafel met werkgevers voor betere arbeidsvoorwaarden. In Nederland heb je een goed systeem dat je een cao hebt, veel andere landen hebben dat niet. Daar ben je afhankelijk van hoe erg jouw werkgever het jou gunt om een goed salaris te geven. In Nederland vallen alle werknemers onder schalen, dat hebben we als vakbond gedaan, en daar onderhandelen we dan over. Die onderhandelingen voor bijvoorbeeld een hoger salaris of betere arbeidsvoorwaarden is onze belangrijkste manier van dingen regelen. Wij als jongerenorganisatie proberen die cao te beïnvloeden en willen dat jongeren meer meedoen aan de cao onderhandelingen. Dat is belangrijk omdat het perspectief van jongeren ook mee moet worden genomen, zodat er niet alleen wordt onderhandeld over een goed pensioen, maar ook over een beter startersalaris. Tegelijkertijd doen we ook veel via de politiek, bijvoorbeeld over de jeugdlonen.”
Want het minimum jeugdloon is een onderwerp waar jullie al best lang aandacht aan geven. Dat ziet er nu met de voorjaarsnota wel oke uit toch?
“Wel redelijk ja, het is een 20% verhoging per 2027 van het minimumjeugdloon. Tegelijkertijd wordt er wel extra belast op inkomen om dat te gaan betalen. Maar voor jongeren is de verhoging wel goed nieuws, het was al een gekke situatie dat we in Europa alleen in Nederland het systeem hadden dat je als 18-jarige minder betaalt per uur kreeg dan een 21-jarige. We hadden gehoopt op een totale afschaffing, dat is niet gelukt en gaan we ons nog voor inzetten, maar we zijn wel oke met deze uitkomst. Samen met FNV Young & United was dit een van de grotere punten.”
Waar jullie ook heel actief op zijn, in samenwerking met andere organisaties, is stagevergoedingen. Zou je daar meer over kunnen vertellen?
“Het is heel gek, maar we zien dat er vaak bij stages geen stagevergoeding is. Vooral in het mbo, als je vier of vijf dagen per week werkt, krijg je niets voor betaald. Dus dan moet je naast je stageplek ook nog werken. Dat betekent dat je intensief zes of zeven dagen per week moet werken, terwijl we al lang geleden hard hebben gewerkt voor een 40-urige werkweek. 60% van de mbo’ers, 35% van de wo’ers en 25% van de hbo’ers krijgen geen stagevergoeding.”
Is er een verklaring waarom het getal bij het mbo een heel stuk hoger ligt dan bij de rest?
“Een stukje waardering, mbo’ers worden systematisch als minder gezien binnen het onderwijs. En bij mbo is een stage verplicht, bij hbo en wo vaak niet, dus dan zijn er meer stageplekken nodig die ook betaald moeten worden.”
Zijn er verder nog onderwerpen die jullie op de agenda hebben staan? Waar gaat CNV Jongeren zich de komende tijd voor inzetten?
“We gaan sowieso nog achter de stagevergoedingen aan. We zien in 2024 een groei van 10% naar 17% van de cao’s waarin een stagevergoeding is afgesproken. Dat hebben we afgedwongen en dat werkt, dus ook daar gaan we mee door. En ook op het jeugdloon kunnen we nog stappen maken. Verder hebben we ook ingezet op het belastingvrij aflossen van een studieschuld dat een werkgever kan doen. Bijvoorbeeld bij de overheid of bij de NS kan een werkgever een bepaald bedrag per jaar met fiscaal voordeel schenken aan het aflossen van een studieschuld van werknemers.”
Kan je ons misschien meenemen in hoe een cao onderhandeling eruit ziet?
“Het is het klassieke polder idee van Nederland. Je gaat in overleg met partijen die tegenover elkaar staan. Per jaar is er een eis op basis van de koopkracht, de inflatie die omhoog is gegaan, die we dan corrigeren met de cao’s en we nemen de informatie van werknemers op over dingen die verbeterd moeten worden. Die voorstellen nemen we dan mee naar de tafel, waar we eerst in gesprek gaan met de werkgevers, maar ook werknemers en andere vakbonden. Als blijkt dat de werkgever niet wil bewegen kun je beginnen over een staking. Dat raakt een werkgever omdat die dan een dag geen inkomen heeft en het is slecht voor de reputatie van een werkgever. Dus vaak zie je dat een werkgever dan al wel beweegt, maar in een ideale situatie werkt de werkgever goed mee en zijn ze betrokken bij de problemen van de werknemers. Dit zie je wel veel in het buitenland, ook omdat de vakbonden daar nog veel steviger staan, maar in Nederland valt het nog wel eens tegen, helaas.”
In hoeverre staat er in een cao iets over klimaat?
“Niet zo veel. Er is wel meer een trend richting groene arbeidsvoorwaarden, maar dat zit vooral nog aan de tekentafels. Ik denk dat het grotere issue is dat klimaatverandering onze economie verandert en daarmee inkomens van mensen beïnvloedt en andere kostenposten van mensen verhoogt. Daar moeten we rekening mee gaan houden bij onderhandelingen over cao’s. Bijvoorbeeld bij Tata Steel, welke keuzes gaan we maken als land? Er wordt wel geroepen dat Tata Steel weg moet uit Nederland, maar wat doe je met de duizenden mensen die daar werken? Wordt daar dan een regeling voor gemaakt? En daarnaast is een baan ook veel meer dan alleen inkomen, het is ook een trots. Mensen zijn trots om staalwerker bij Tata Steel te zijn, dus hou je daar dan ook rekening mee? Als bond zeggen we dat het inherent is aan klimaatverandering dat er banen zullen verdwijnen, bijvoorbeeld in de intensieve industrie, maar er moet wel een alternatief worden aangeboden.”
Je ziet in andere landen nog weleens dat je verplicht lid moet zijn van een studentenvakbond of een werknemersvakbond, is dat ook niet iets voor Nederland?
“Je ziet het in Amerika bij sommige fabrieken waar je lid moet worden van een bond om een contract te krijgen. Ik zou liever zien dat mensen lid worden omdat ze lid willen zijn en niet lid worden omdat het moet zonder echt achter de bond te staan.”
Kan je iets vertellen over de samenwerking van CNV Jongeren en JKB?
“We werken samen bij het SER Jongerenplatform. Daar zien we ook dat we veel raakvlakken hebben, we werken allebei met economische issues en de problemen van jongeren, maar kijken wel vanuit een andere hoek. Dat helpt heel erg, bijvoorbeeld bij de generatietoets. Dat is ooit bedacht door een voorzitter van CNV Jongeren bij het SER Jongerenplatform, maar vooral goed gebruikt door de JKB om in besluitvormingen rekening te houden met de toekomst. Maar ook als je een plan maakt voor de toekomst, hoe de economie eruit ziet, dan is het belangrijk om én te kijken naar het klimaat én te kijken naar werknemers. Het is ook heel prettig om te zien dat JKB ook rekening houdt met het menselijke aspect in plaats van alleen het klimaat. Je moet rekening blijven houden met het menselijke aspect om mensen ook daadwerkelijk mee te krijgen in de duurzame transitie.”
Waarom zouden jongeren zich moeten aansluiten bij CNV Jongeren?
“Ik zou zeggen, sluit je aan bij de bond die het beste bij jou past. Maar als je student bent, en onder de 25, is het bij ons gratis!”